Adwokat Ewa Szpak » PRZEDAWNIENIE ROSZCZEŃ

Po jakim czasie dług ulega przedawnieniu?

Przedawnienie roszczeń zależy od charakteru zobowiązania, oznacza to tyle, że długość okresu przedawnienia zależy od tego z czego dług wynika, a konkretnie z jakiej umowy.

Co do zasady jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Oznacza to w praktyce wydłużenie terminów przedawnienia do końca roku kalendarzowego.

Jednak:

Po 6 miesiącach przedawniają się roszczenia z tytułu:

Pożyczkobiorcy o wydanie przedmiotu pożyczki,

Przykład: W dniu 11-03-2019 r. podpisujemy umowę pożyczki na kwotę 20.000,00 zł z tym, że wydanie pieniędzy ma nastąpić w dniu 15-03-2019 r. Jeżeli dający pożyczkę nie wywiąże się i nie wyda pieniędzy, biorący pożyczkę może skutecznie domagać się jej wydania do 16-09-2019 r. po tym terminie roszczenie pożyczkobiorcy względem pożyczkodawcy ulega przedawnieniu.

Roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu, licząc od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie, a w każdym razie z upływem roku od dnia, w którym poszkodowany przestał korzystać z usług hotelu lub podobnego zakładu.

Przykład: Karol 01-05-2018 r. pozostawił w marynarkę na wieszaku w hotelowej łazience, Pani sprzątająca niechcący podczas sprzątania oblała marynarkę Karola wybielaczem, początkowo Karol jej nie zauważył. W dniu 10-05-2018 r. Karol poskładał marynarę i pojechała do domu, marynarkę zawiesił w szafie, po 7 miesiącach w dniu 19-12-2019 r. chcąc założyć marynarkę Karol zauważył plamę, był pewien że plama powstała w hotelu. Karola roszczenie o naprawienie szkody przedawni się w dniu 11-05-2019 r. Wynika to z tego, że co prawda sześciomiesięczny okres zaczynamy liczyć od dnia kiedy Karol dowiedział się o szkodzie tj. od 19-12-2018 r. jednakże nie może on być dłuższy niż rok od daty kiedy Karol wyprowadził się z hotelu.

Roszczenia przysługujące przewoźnikowi przeciwko innym przewoźnikom, którzy uczestniczyli w przewozie przesyłki, licząc od dnia, w którym przewoźnik naprawił szkodę, albo od dnia, w którym wytoczono przeciwko niemu powództwo.

Przykład; Firma TORPEDA odebrała w dniu 23-06-2018 r. od Jana przesyłkę, dalej przekazała ją współpracującej firmie GRECJATUR celem dostarczenia jej do adresata, przesyłka została uszkodzona przez GRECJATUR, Jan 11-07-2018 r. zwraca się o naprawienie szkody do TORPEDA, firma ta w dniu 28-10-2018 r. wypłaca Janowi odszkodowanie i od tej daty ma roszczenie do firmy GRECJATUR o zwrot tego co musiała wypłacić Janowi. Roszczenie TROPEDA przedawnia się w dniu 29-04-2019 r.

Roczny termin przedawnienia:

Roszczenia z umowy przewozu osób, licząc od dnia wykonania przewozu, a gdy przewóz nie został wykonany - od dnia, kiedy miał być wykonany, Przykład: Ewelina w dniu 21-01-2019 r. zakupiła bilet na BUS-a do Niemiec na 11-02-2019 r.

Przewoźnik jednak odwołał wyjazd w dniu 10-02-2019 r. zwrócił co prawda Ewelinie pieniądze za bilet, ale w ostatnim dniu przed wyjazdem Ewelina musiała za bilet na samolot zapłacić 4 razy więcej niż za bilet na BUS-a. Roszczenie o naprawienie szkody w tym wypadku różnicy w cenie biletów Ewelina może dochodzić od przewoźnika do dnia 11-02-2020 r. Już w dniu 12-02-2020 r. roszczenie Eweliny będzie przedawnione.

Roszczenia z umowy przewozu rzeczy, licząc od dnia dostarczenia przesyłki, a w razie całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z opóźnieniem - od dnia, kiedy przesyłka miała być dostarczona.

Przykład: Zygmunt w dniu 17-02-2019 r. na allegro sprzedał grę, nadał ją przewoźnikiem za pobraniem, jednak w trasie przesyłka została zgubiona, do klienta miała być doręczona najpóźniej 22-02-2019 r. Zygmunt może skutecznie domagać się naprawienia szkody od przewoźnika najpóźniej do dnia 22-02-2020 r.

Roszczenia z umowy spedycji, termin przedawnienia zaczyna biec: w wypadku roszczeń z tytułu uszkodzenia lub ubytku przesyłki - od dnia dostarczenia przesyłki; w wypadku całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z opóźnieniem - od dnia, w którym przesyłka miała być dostarczona; we wszystkich innych wypadkach - od dnia wykonania zlecenia.
Roszczenie użyczającego przeciwko biorącemu do używania o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy, jak również roszczenia biorącego do używania przeciwko użyczającemu o zwrot nakładów na rzecz oraz o naprawienie szkody poniesionej wskutek wad rzeczy.

Przykład Stanisław w dniu 23-01-2019 r. pożyczył Pawłowi wiertarkę ta jednak miała pęknięty pierścień zabezpieczający co czyniło ją niezdatną do użytku, gdyż wiertło się chwiało, Paweł zakupił nowy pierścień w dniu 25-01-2019 r. wykonał pracę i w dniu 28-01-2019 r. zwrócił wiertarkę Stanisławowi, żądając by ten zwrócił mu pieniądze za naprawioną część, ten odmówił argumentując, że on nie prosił go o naprawę swojej rzeczy. Paweł na dochodzenie pieniędzy za naprawę konieczną ma czas do dnia 25-01-2020 r.

Roszczenie z tytułu rękojmi o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad, licząc od dnia stwierdzenia wady /chyba że kupującym jest konsument to o tym później/

Przykład: Marek w dniu 14-09-2018 r. zakupił od Michała skuter. Zaraz po zakupie pojechał z nim do mechanika który to stwierdził, że w baku jest dziura i dowiedział się, że Marek o dziurze wiedział, a nadto zlecił mechanikowi wlanie odpowiedniego płynu, który przez jakiś czas zahamuje wyciek. Podczas sprzedaży Marek celowo zataił wadę skutera. Michał może od Marka dochodzić się naprawienia szkody 14-09-2019 r.

Roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody, wyrządzonej przez pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych, licząc od dnia w którym pracodawca powziął wiadomość o wyrządzeniu przez pracownika szkody, nie później jednak niż z upływem 3 lat od jej wyrządzeni. Przykład: Krystian pracuje u Jakuba w salonie fryzjerskim, w dniu 11-07-2016 r. na przerwie bawiąc się lokówką wyrwał z niej kabel, lokówka przestała działać, na zakładzie były inne lokówki to Jakub nie przyznał się Krystianowi do tego co zrobił. Krystian w dniu 29-08-2016 r. dowiedział się od Zofii o szkodzie. Roszczenie Krystiana przeciwko Jakubowi o naprawienie szkody przedawni się 30-08-2019 r.

Dwuletni okres przedawnienia:

Roszczenia wynikające z umowy o dzieło, licząc od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane. Przykład: Julian wykonał meble kuchenne Katarzynie, pracę zakończył w dniu 30-08-2017 r. W dniu 15-05-201r. Katarzyna zorientowała się, że szafki tylnia płyta przymocowana jest wadliwie, spinki są za małe i zaczynają jedna po drugiej odchodzić, Katarzyna może dochodzić się naprawienia szkody do dnia 30-08-2019 r. już dnia 31-08-2019 r. roszczenie Katarzyny ulegnie przedawnieniu.
Roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych.
Z tytułu umowy zlecenia

Przykład: Adwokat umówił się z Klientem na wynagrodzenie za napisanie pisma, Klient w dniu 23-09-2018 r. odebrał pismo i wieczorem miał dokonać przelewu, niestety tego nie uczynił. Roszczenie Adwokata przedawnia się w dniu 24-09-2020 r.

Roszczenia wynikające ze stosunku rachunku bankowego, ale nie dotyczy to roszczeń o zwrot wkładów oszczędnościowych. Tutaj ustawodawca nie określa wprost w przepisach od kiedy należy liczyć początek biegu przedawnienia. W doktrynie i literaturze przyjęło się, że początek okresu przedawnienia należy przyjąć, iż termin przedawnienia rozpoczyna się z dniem zgłoszenia przez posiadacza rachunku żądania wypłaty bez względu na to kiedy to żądanie zostało zgłoszone, a w przypadku wygaśnięcia stosunku zobowiązaniowego rachunku bankowego bieg terminu przedawnienia roszczeń rozpoczyna się z dniem wygaśnięcia tego stosunku.

Przykład: Pracownik banku dokonał omyłkowo przelewu z rachunku klienta na inny rachunek bankowy nie mając ku temu podstawy, czyli bez zlecenia. Klient w dniu 11-01-2019 r. zamykając rachunek zorientował się, że nie zlecał takiego przelewu. Klient ma roszczenie o zwrot, które to przedawnia się w dniu 11-01-2019 r.

Trzyletni okres przedawnienia;

Co do zasady dla wszystkich roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, a ponadto dla:
Roszczenia z umowy ubezpieczenia.

Przykład: Krzyś w szkole podczas przerwy w 01-04-2018 r. złamał rękę, mama Krzysia może skutecznie dochodzić się wypłaty z ubezpieczenia odszkodowania do dnia 01-04-2021 r.

Roszczenia z tytułu kredytu bankowego, pożyczki.

Przykład: Jolanta w dniu 31-01-2017 r. wzięła kredyt gotówkowy, rozłożony na 18 rat. Dwóch ostatnich rat Jolanta nie spłaciła, termin płatności ostatniej raty określony był na dzień 05-08-2018 r. Bank na dochodzenie swoich roszczeń od Jolanty ma czas do dnia 05-08-2021 r.

Roszczenia ze stosunku pracy, licząc od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

Przykład: Klaudiusz nie wypłacił Waldemarowi wynagrodzenia za pracę. Wypłata miała być wypłacona do dnia 02-02-2019 r. Roszczenie Waldemara przedawni się w dniu 03-02-2022 r.

Pięcioletni okres przedawnienia

Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń, licząc od ogłoszenia testamentu. Przykład: Zbigniew miał 2 synów Jana i Witolda, jego żona już od dawna nie żyła. Witold bardzo pokłócił się z ojcem i nie odwiedzał go nawet gdy ten leżał w ciężkim stanie w szpitalu. Zbigniew sporządził testament, a w nim zapisał wszystko Janowi. W okresie 5 lat od daty ogłoszenia testamentu ma roszczenie do swojego brata o zachowek.
Zobowiązanie podatkowe, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Bieg terminu przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:

1) od dnia wydania decyzji do dnia terminu płatności odroczonego podatku lub zaległości podatkowej, ostatniej raty podatku lub ostatniej raty zaległości podatkowej;

2)od dnia wejścia w życie rozporządzenia w sprawie przedłużenia terminu płatności podatku, wydanego przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, do dnia upływu przedłużonego terminu.

Bieg terminu przedawnienia przerywa ogłoszenie upadłości. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego.

Jeżeli ogłoszenie upadłości, nastąpiło przed rozpoczęciem biegu terminu przedawnienia, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się od dnia następującego po dniu uprawomocnienia się postanowienia o zakończeniu lub umorzeniu postępowania upadłościowego.

Bieg terminu przedawnienia zostaje przerwany wskutek zastosowania środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Po przerwaniu biegu terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia następującego po dniu, w którym zastosowano środek egzekucyjny.

Bieg terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, z dniem:

1)wszczęcia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe, o którym podatnik został zawiadomiony, jeżeli podejrzenie popełnienia przestępstwa lub wykroczenia wiąże się z niewykonaniem tego zobowiązania;

2)wniesienia skargi do sądu administracyjnego na decyzję dotyczącą tego zobowiązania;

3) wniesienia żądania ustalenia przez sąd powszechny istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa;

4)doręczenia postanowienia o przyjęciu zabezpieczenia,

6)wystąpienia przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, na wniosek strony o opinię Rady do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania, zwanej dalej „Radą”, co do zasadności zastosowania środków ograniczających umowne korzyści.

Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się, a po zawieszeniu biegnie dalej, od dnia następującego po dniu:

1) prawomocnego zakończenia postępowania w sprawie o przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe;

2) doręczenia organowi podatkowemu odpisu orzeczenia sądu administracyjnego, ze stwierdzeniem jego prawomocności;

3) uprawomocnienia się orzeczenia sądu powszechnego w sprawie ustalenia istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa;

4) wygaśnięcia decyzji o zabezpieczeniu;

5) zakończenia postępowania zabezpieczającego w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji;

6)doręczenia stronie opinii Rady wydanej po wystąpieniu przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej

Nie ulegają przedawnieniu zobowiązania podatkowe zabezpieczone hipoteką lub zastawem skarbowym, jednakże po upływie terminu przedawnienia zobowiązania te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu.

Sześcioletni okres przedawnienia:

Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat.

Bieg przedawnienia przerywa:

czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia; czyli wniesienie sprawy do Sądu.
przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje – sytuacja w której dłużnik oświadcza, że faktycznie jest zobowiązany względem wierzyciela, najlepiej w formie pisemnej,
wszczęcie mediacji.

Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo.

W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.

Podsumowanie:

Przedstawiając kwestię w dużym uproszczeniu należy powiedzieć, że co do zasady Wierzyciel aby uchronić się przed przedawnieniem to przed końcem okresów opisanych powyżej powinien wystąpić z pozwem do Sądu. Po prawomocnym wyroku ma kolejne 6 bądź 3 lata na egzekucję roszczenia.

W niniejszym wpisie poruszono tylko kwestię wynikającą z przepisów cywilnych, w żadnym miejscu nie odniesiono się do przepisów karnych.

Uwaga!

Autor tekstu podaje jedynie ogólnikowy zarys problemu, każda sprawa jest inna i w każdej zachodzą indywidualne okoliczności, które mogą rodzić odmienne rozwiązania.

Adwokat Ewa Szpak

Kancelaria Adwokacka ul.

Gen. Maczka 11

34-240 Jordanów

tel: 793-039-171